Βιβλιοπαρουσίαση: «Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΔΑΜΒΕΡΓΗΣ (1857-1920). Η ιστορική οικογένεια των αγωνιστών και των φαρμακοποιών Δαμβέργη». Συγγραφέας: Φωτεινή Καραμαλούδη

Επιμέλεια παρουσίασης: Δημήτρης Μπαλόπουλος

Η περίοδος των αρχών του 21^ου αιώνα αποτελεί για όλους τους φιλίστορες ένα πολύ ελκυστικό θέμα μελέτης και έρευνας και κάτι τέτοιο είναι πολύ φυσικό γιατί στον ίδιο χρόνο και τόπο συναντιούνται πολλά και διαφορετικά πράγματα. Οι αδυναμίες ολοκλήρωσης ενός νεοσύστατου κράτους, οι επαναστάσεις των υπόδουλων ακόμα ελληνικών περιοχών, οι ξένες επεμβάσεις, η οικονομική δυσπραγία που οδηγεί σε χρεοκοπία, αποτυχημένοι πόλεμοι, συνθέτουν το αρνητικό πλαίσιο αυτής της περιόδου. Την ίδια όμως περίοδο μια νέα γενιά προσπαθεί να αστικοποιηθεί, να σπουδάσει, να επιστρέψει στη συνέχεια στον τόπο της για να δημιουργήσει και να μεταφέρει στους υπόλοιπους Έλληνες ότι η ίδια γνώρισε κατά την παραμονή της στο εξωτερικό.

Ο διαπρεπής καθηγητής της Φαρμακευτικής Αναστάσιος Δαμβέργης (1857-1920), ο επιστήμονας ο οποίος εισήγαγε στην Ελλάδα τη δυτική έννοια του φαρμακείου, ιδρύοντας ο ίδιος το πλέον σύγχρονο για την εποχή του αλλά και για δεκαετίες στη συνέχεια φαρμακείο και λίγο αργότερα με ενεργό συμμετοχή και της δεύτερης πλέον γενιάς φαρμακοβιομηχανίας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο ενός συναρπαστικού αφηγήματος, για την προσπάθεια αυτής της εκπληκτικής γενιάς των νέων επιστημόνων που μαζί με τη γνώση και την επιστημονική κατάρτιση μετέφεραν στην ελληνική κοινωνία και την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.

Το βιβλίο που αφηγείται αυτήν την ιστορία είναι έργο της Φωτεινής Ε. Καραμαλούδη, που ειδικεύεται στην ιστορία της Ιατρικής και της Φαρμακευτικής στην Ελλάδα και κυκλοφόρησε πρόσφατα με χορηγία του Αναστασίου Κ. Δαμβέργη (τρίτη γενιά στην οικογένεια), με τίτλο «Ο καθηγητής Αναστάσιος Δαμβέργης (1857-1920). Η ιστορική οικογένεια των αγωνιστών και των φαρμακοποιών Δαμβέργη».

Για το «Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας – ΕΛ.Ι.Ν.ΙΣ», η παρουσίαση του βιβλίου στις 15 Μαίου στην εμβληματική αίθουσα ‘’Κωστής Παλαμάς’’, Ακαδημίας και Σίνα ήταν μια ξεχωριστή στιγμή και αυτό γιατί, η συγγραφέας είναι ένα από τα ιδρυτικά μας μέλη, όπως και ο κ. Αριστείδης Διαμαντής (ιατρός κυτταρολόγος, ιστορικός της Ιατρικής) που συντόνισε την παρουσίαση και οι κ.κ Ευστάθιος Σταθόπουλος (ομ. Καθηγητής Παθολογικής Ανατομικής Ιατρικής Σχολής Κρήτης) και Λάζαρος Βλαδίμηρος(μαιευτήρας -γυναικολόγος, ιστορικός της ιατρικής) οι οποίοι παρουσίασαν το βιβλίο μαζί με τον κ. Μάριο Μαρσέλο (ομ. Καθηγητή Φαρμακολογίας, Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων).

Διαβάζοντας το βιβλίο διαπιστώνεις πόσα οφείλει αυτή η χώρα σε ανθρώπους σαν τον Δαμβέργη που σε μια εποχή που κυριαρχούσε η άγνοια εκείνοι έφερναν νέες ιδέες για να αναδιοργανωθεί το κράτος να ανασυγκροτηθεί η κοινωνία και να εξασφαλισθούν καλύτεροι όροι ζωής.

Η Φωτεινή Καραμαλούδη μας ιστορεί με μοναδικό τρόπο τη ζωή των παλαιότερων γενεών των Δαμβέργηδων κατά τα χρόνια πριν και στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821.Τον κεντρικό μας ήρωα, τον Αναστάσιο Δαμβέργη τον πρωτογνωρίζουμε με τη γέννησή του στη Μύκονο το 1857 και τις σπουδές του στο Α΄ Γυμνάσιο του Πειραιά και αργότερα ως αριστούχο φοιτητή Φαρμακευτικής στην περίφημη Χαϊδελβέργη και το Βερολίνο. Τελειώνοντας τις σπουδές του, ο Αναστάσιος επιστρέφει στην πατρίδα του με ένα και μοναδικό όνειρο, να συμβάλλει στην ανάπτυξή της. Η πορεία του ως καθηγητή αλλά και ως στελέχους του υπουργείου Οικονομικών, στην κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη το 1884, του έδωσαν την απαιτούμενη εμπειρία και του καλλιέργησαν την επιθυμία να δημιουργήσει το πρότυπο φαρμακείο με το όνομά του, που έγινε τοπόσημο για την πρωτεύουσα.

Ανάμεσα στο πλήθος των πληροφοριών της μεγάλης έρευνας της Καραμαλούδη εντόπισα μια ξεχωριστή αναφορά που για όλους εμάς τους ανθρώπους του Πολεμικού Ναυτικού έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Είναι η νεκρολογία που έγραψε ο Δαμβέργης για την απώλεια σε αερομαχία τον Ιανουάριο του 1918, του πρώην φοιτητή του Ανθυποπλοιάρχου της Ναυτικής Αεροπορίας Σπυρίδωνα Χάμπα, την οποία και σας παραθέτουμε:

Σπυρίδων Χάμπας (ετών 27)

Φαρμακοποιός και βοηθός του φαρμακευτικού χημείου, ως αεροπόρος ανθυποπλοίαρχος και διοικητής της εν Θάσω αεροπορικής μοίρας εύρεν τον ενδοξότερον των θανάτων την 7^ην Ιανουαρίου 1918 παρά τον Ναγαράν και προ των αιματοβαφών προπυλαίων της ονειρευτής μας Πόλεως.

Τα λεχθέντα εν τω μαθήματι της Φαρμακευτικής Χημείας της 18^ης Ιανουαρίου 1918 υπό του Καθηγητού Δαμβέργη επί τω ηρωικώ θανάτω του αεροπόρου μας αξιωματικού Σπ. Χάμπα.

«Αν η επιστήμη πενθή διά την απώλειαν ευέλπιδος μύστου, η των πάντων προϊσταμένη Πατρίς αγαλλιά υπερήφανος διά την απόκτησιν ενός έτι ήρωος.

Και η αγαλλίασις δέον να καταυγάζη πρώτιστα τας όψεις ημών των συναδέλφων του, ών την χορείαν εγκατέλειψεν, ίνα τελέση το υπέρτατον των καθηκόντων.

Ο φαρμακοποιός Σπύρος Χάμπας αριστεύσας εν τη Σχολή ημών και επί τριετίαν όλην ως βοηθός του Φαρμ. Χημείου εργασθείς κατατάχθη επιτυχών πρώτος εις διαγωνισμόν εν τω Πολεμικώ Ναυτικώ ως ανθυποφαρμακοποιός. Η γενναία του όμως ψυχή οργώσα προς ενεργωτέραν δράσιν εν τη υπηρεσία της Πατρίδος, ανεύρε ταύτην εν τη πάλη προς άλλα στοιχεία και καταταχθείς εν τώ αεροπορικώ σώματι ως ανθυποπλοίαρχος, διεκρίθη κατ’ επανάληψιν εν αυτώ και εν τέλει κατά τον βομβαρδισμόν του «Γκαίμπεν» άνωθεν του Ναγαρά, του αιματοβαφούς τούτου προπυλαίου της ονειρευτής μας Πόλεως, εύρε τον τιμιώτερον και ενδοξώτερον των θανάτων.

Η ιστορία θα πλέξη τον αρμόζοντα αυτώ στέφανον μελετώσα τα ανδραγάθημά του, αλλ’ από τούδε μνημονεύει, ότι κατέπληξε τους συναγωνιστάς του η ορμή, μεθ’ ής έσπευσεν αντιμέτωπος προς τον θάνατον, όπως εκ του πλησίον σώμα πρός σώμα κεραυνοβολήση το εχθρικόν σκάφος διά των ελληνικών οβίδων.

Ο Άγγλος Ναύαρχος ανήγγειλε τηλεγραφικώς τον θάνατόν του προς τον Υπουργόν των Ναυτικών μας, μετά βαθείας συμπαθείας εξαίρων τον ηρωισμόν του και ο Υπουργός και Δαφνοστεφής Ναύαρχός μας Κουντουριώτης διεβίβασε την ευγνωμοσύνην της Πατρίδος προς την οικογένειαν αυτού.

Ημείς δε αναρτώντες εν τη αιθούση ταύτη της διδασκαλίας της Φαρμακευτικής Χημείας μεταξύ των εικόνων των αειμνήστων καθηγητών και πρωταθλητών της φαρμακευτικής επιστήμης την εικόναν του Σπύρου Χάμπα, θα τηρήσωμεν αιωνίαν την μνήμην του θυσιασθέντος υπέρ των εθνικών ιδεωδών συναδέλφου».