Η Ηροδότεια Εικόνα του Θεμιστοκλή: ένας καθρέφτης της Αθήνας του 5ου αιώνα
- 26/06/2022
- 1
Συγγραφέας: WOLFGANG BLÖSEL
Επιμέλεια- Απόδοση: Ιωάννης Βιδάκης και Δημήτριος Γεωργαντάς
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΩΝ
Στη συνέχεια της έκδοσης τιμητικού βιβλίου, ενόψει της συμβατικής επετείου των 2.500 ετών από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, με τίτλο: «Ο Αριστόβουλος Θεμιστοκλής, Ηγεσία, Δημοκρατία και Ελευθερία στην Αρχαία Αθήνα», (Ιωάννης Βιδάκης και Δημήτριος Γεωργαντάς, 2021, εκδ. Ινφογνώμων, σελ. 294) και τη συγγραφή συναφών άρθρων, [βλ. σημειώσεις στο τέλος του κειμένου], αποφασίσαμε τη συνέχιση του ερευνητικού μας έργου για την προσωπικότητα του Αθηναίου ηγέτη, με την απόδοση στην ελληνική γλώσσα και την δημοσίευση του παρόντος κειμένου με τίτλο: «Η Ηροδότεια Εικόνα του Θεμιστοκλή: ένας καθρέφτης της Αθήνας του 5ου αιώνα – The Herodotean Picture of Themistocles: A Mirror of Fifth-century Athens», του καθηγητή Wolfgang Blösel.
Ευχαριστούμε τον Καθηγητή Δρ. Wolfgang Blösel, [Lehrstuhl für Alte Geschichte, Historisches Institut, Fakultät für Geisteswissenschaften, Universität Duisburg-Essen, e-mail: wolfgang.bloesel@uni-due.de], για την ευγενική του ανταπόκριση (28/4/2022), στο αίτημα για απόδοση στην ελληνική γλώσσα και την δημοσίευση του κειμένου. Το έργο του επιμελητή στο παρόν κείμενο εκτός της απόδοσής του στην ελληνική, αφορά στην εισαγωγή, πρόσθετων σημειώσεων, επεξηγηματικών χαρτών για την βοήθεια του αναγνώστη και σχολίων.
Με αφορμή το κείμενο αυτό, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό να αντιληφθούν οι αναγνώστες μας, την ενδελεχή αναζήτηση των επιστημόνων και ερευνητών για τη συγγραφή του Ηρόδοτου, των τυχόν σκοπιμοτήτων του, του περιβάλλοντος, ακόμη και των πηγών της, την ανταλλαγή (υπο)θέσεων, απόψεων, παρατηρήσεων, επεξηγήσεων για συγκεκριμένα σημεία του έργου του και την προσπάθεια συγκρότησης μιας ολοκληρωμένης και αιτιολογημένης ερμηνείας του.
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΩΝ:
- Βιδάκης, Δημήτριος Γεωργαντάς, Γεώργιος Βλάχος, (20/8/2020). «Εξοπλιστικά Προγράμματα: Μία Ιστορική Καινοτομία», στο πεδίο «Οικονομικά της Άμυνας-Δημόσιες Συμβάσεις», https://www.economia.gr/%CE%B5%CE%BE%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%AF%CE%B1-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA/
- Ιωάννης Βιδάκης, Δημήτριος Γεωργαντάς, Γεώργιος Μπάλτος, (28/9/2020). «Ηγεσία σε περιβάλλον Κρίσης: Ένα Ιστορικό Υπόδειγμα», στην Θεματική Ενότητα: Ηγεσία & Λήψη Αποφάσεων, https://infognomonpolitics.gr/2020/09/themistoklis-igesia-lipsi-apofaseon-navmachia-tis-salaminos/
- Υποναυάρχος (Ο) Δημήτριος Γεωργαντάς ΠΝ ε.α. και φοιτήτρια Ιωάννα – Θεοδοσία Γεωργαντά, (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2020). «Θεμιστοκλής vs Αριστείδης», στο περιοδικό «Θαλασσινοί Απόηχοι», έτος 29ο, τεύχος 158, σελ. 24-27, ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΕΤΟΣ «ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ – ΣΑΛΑΜΙΝΑ 2020»
- Δ. Γεωργαντάς, Υποναύαρχος (Ο) ΠΝ ε.α. και Ι. Βιδάκης, Αρχιπλοίαρχος (Ο) ΠΝ ε.α., (Μέλη ΕΛ.Ι.Ν.ΙΣ), (19/11/2020). «ΝΑΥΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ & ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ – ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ, ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ», https://elinis.gr/%CE%BD%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%87%CF%85%CF%83-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%83-%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF/
- Ιωάννης Βιδάκης και Δημήτριος Γεωργαντάς, (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2021). «Ο Αριστόβουλος Θεμιστοκλής», στο περιοδικό «Θαλασσινοί Απόηχοι», έτος 30ο • τεύχος 164 • σελ. 18-21, 1821-2021 200 χρόνια Πολεμικό Ναυτικό
- Ιωάννης Βιδάκης, Δημήτριος Γεωργαντάς, Γεώργιος Παναγιώτου, (26/01/2022). «Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΦΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ», https://elinis.gr/%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CE%B5%CE%BC/
Ιωάννης Βιδάκης, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, (Σχολή Επιστημών της Διοίκησης, Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών, Χίος), MΔΣ στα Οικονομικά, στη Ναυτική Επιστήμη & Στρατηγική και στην Εκπαίδευση, MSc. Logistics, Αρχιπλοίαρχος (Ο) Π.Ν., ε.α., (e-mail: johnvidos2000@yahoo.gr)
Δημήτριος Γεωργαντάς, ΜΔΣ στη Ναυτική Επιστήμη & Στρατηγική, Αμυντικές και Στρατηγικές Σπουδές, Διοίκηση Μονάδων Υγείας, Διοίκηση Πολιτιστικών Μονάδων, Msc. Logistics, Υποναύαρχος (Ο) Π.Ν., ε.α., (e-mail: geoioaeba@yahoo.gr)
Mπορείτε να κατεβάσετε το άρθρο σε μορφή pdf εδώ
Manos
Σκεπτόμενος τον τίτλο: “Η Ηροδότεια Εικόνα του Θεμιστοκλή: Ένας Καθρέφτης της Αθήνας του 5ου Αιώνα”, βάσει της ανάλυσης του Wolfgang Blösel ( https://bmcr.brynmawr.edu/2006/2006.08.11/ )στο έργο *Themistokles bei Herodot: Spiegel Athens im fünften Jahrhundert*, η πιθανή θέση του Θεμιστοκλή, όπως παρουσιάζεται από τον Ηρόδοτο, είναι πολύπλοκη και πολυδιάστατη. Ο Blösel υποστηρίζει ότι ο Ηρόδοτος σκόπιμα δημιούργησε τον χαρακτήρα του Θεμιστοκλή για να αντικατοπτρίζει την αμφισημία της Αθήνας του πέμπτου αιώνα π.Χ. Ο Θεμιστοκλής απεικονίζεται όχι μόνο ως ηρωική μορφή που συνέβαλε στη νίκη των Ελλήνων στη Σαλαμίνα, αλλά και ως σύμβολο της επακόλουθης παρακμής της Αθήνας σε ιμπεριαλιστική ύβρι και απληστία.
Η απεικόνιση του Θεμιστοκλή από τον Ηρόδοτο δεν είναι απλώς μια ευθεία ιστορική αφήγηση, αλλά μια στιλιζαρισμένη και ενδεχομένως διδακτική αφήγηση. Ο Θεμιστοκλής ενσαρκώνει τόσο τις αρετές όσο και τα ελαττώματα της Αθήνας: η ευφυΐα και η ηγεσία του αντιπαρατίθενται με τον καιροσκοπισμό και την ηθική του αμφισημία. Ο Blösel προτείνει ότι ο Ηρόδοτος χρησιμοποίησε την ιστορία του Θεμιστοκλή για να επικρίνει έμμεσα τον ανεξέλεγκτο ιμπεριαλισμό της Αθήνας μετά τους Περσικούς Πολέμους, υπογραμμίζοντας τη μετάβαση από έναν ευγενή αγώνα για ελευθερία σε μια αυτοεξυπηρετούμενη κυριαρχία επί άλλων ελληνικών πόλεων.
Στην ερμηνεία αυτή, η θέση του Θεμιστοκλή είναι ταυτόχρονα ανυψωμένη και αμαυρωμένη. Τιμάται ως μια βασική μορφή στην υπεράσπιση της Ελλάδας, αλλά χρησιμεύει επίσης ως προειδοποιητικό παράδειγμα για το πώς η εξουσία μπορεί να διαφθείρει, αντανακλώντας τη γενικότερη πορεία της Αθήνας κατά την εποχή του Ηροδότου. Ως εκ τούτου, ο Θεμιστοκλής στέκεται ως διπλό σύμβολο ή “καθρέφτης της Αθήνας του 5ου Αιώνα”— τόσο ως ήρωας της Σαλαμίνας όσο και ως προάγγελος των ηθικών και πολιτικών υπερβολών που θα καθορίσουν αργότερα τον αθηναϊκό ιμπεριαλισμό.